Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý xương khớp phổ biến, đặc biệt là ở người trung niên và cao tuổi. Đây là một quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể khi sụn khớp dần bị mòn, giảm độ linh hoạt, gây ra các triệu chứng đau nhức và hạn chế vận động. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến tàn phế nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thoái hóa khớp gối, từ nguyên nhân, triệu chứng cho đến cách điều trị và phòng ngừa.
Thoái hóa khớp gối là gì?
Thoái hóa khớp gối là hiện tượng lớp sụn bảo vệ bề mặt khớp gối bị mòn và thoái hóa theo thời gian. Khi sụn khớp bị mất, hai đầu xương sẽ cọ sát vào nhau, gây đau, sưng viêm, và làm giảm khả năng vận động của khớp. Quá trình thoái hóa khớp gối diễn ra từ từ, nhưng có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố di truyền, lối sống, và quá trình lão hóa tự nhiên.
Lão hóa tự nhiên
Tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu gây ra thoái hóa khớp gối. Khi tuổi càng cao, quá trình tái tạo và sản sinh sụn khớp càng suy giảm, khiến sụn dễ bị hư hỏng. Những người trên 50 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh lý này.
Cân nặng quá mức
Béo phì và thừa cân là yếu tố rủi ro lớn gây thoái hóa khớp gối. Trọng lượng cơ thể quá lớn gây áp lực trực tiếp lên khớp gối, làm tăng nguy cơ mòn sụn khớp nhanh chóng.
Chấn thương và tai nạn
Những người từng bị chấn thương ở khớp gối như gãy xương, đứt dây chằng hoặc trật khớp có nguy cơ cao mắc thoái hóa khớp gối. Chấn thương khiến khớp gối bị tổn thương, sụn bị yếu đi và khó hồi phục hoàn toàn.
Tính chất công việc và thói quen sinh hoạt
Những người lao động nặng, vận động viên, hoặc người thường xuyên thực hiện các hoạt động liên quan đến gập gối, ngồi xổm lâu dài có nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối cao hơn. Tương tự, việc đứng hoặc ngồi quá lâu cũng là yếu tố làm tăng áp lực lên khớp gối.
Yếu tố di truyền
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng thoái hóa khớp gối có thể mang tính di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh, nguy cơ bạn bị thoái hóa khớp cũng sẽ cao hơn.
Triệu chứng của thoái hóa khớp gối
Triệu chứng thoái hóa khớp gối thường tiến triển từ từ, ban đầu nhẹ nhàng nhưng sẽ trở nên nghiêm trọng theo thời gian. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến:
Đau nhức khớp gối
Cơn đau thường xuất hiện khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Ban đầu, đau chỉ xuất hiện khi hoạt động nặng như leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống, nhưng sau đó có thể đau liên tục, ngay cả khi nghỉ ngơi hoặc vào ban đêm.
Sưng viêm
Khớp gối có thể bị sưng lên do quá trình viêm diễn ra. Sự tích tụ dịch khớp trong ổ khớp cũng khiến cho khớp gối trông sưng to hơn bình thường.
Khó khăn khi di chuyển
Người bị thoái hóa khớp gối sẽ gặp khó khăn trong các hoạt động như đi lại, cúi người, ngồi xổm, hoặc đứng lâu. Thậm chí, khớp gối có thể cứng lại sau khi ngồi lâu hoặc vào buổi sáng sau khi thức dậy.
Khớp kêu khi vận động
Khi sụn khớp bị mòn, đầu xương cọ xát vào nhau sẽ tạo ra âm thanh lạo xạo hoặc rắc rắc khi bạn di chuyển khớp gối.
Giảm phạm vi vận động
Cảm giác cứng khớp và đau nhức khiến phạm vi vận động của khớp gối bị hạn chế. Điều này làm giảm khả năng thực hiện các động tác như co duỗi hoặc gập khớp gối.
Biến chứng của thoái hóa khớp gối
Nếu không được điều trị kịp thời, thoái hóa khớp gối có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:
- Teo cơ: Khi khớp gối không còn hoạt động bình thường, cơ bắp xung quanh sẽ dần yếu đi, gây ra tình trạng teo cơ.
- Biến dạng khớp: Khớp gối có thể bị biến dạng do mất cân bằng giữa các phần sụn và xương.
- Tàn phế: Ở giai đoạn nặng, người bệnh có thể mất hoàn toàn khả năng di chuyển, dẫn đến tàn phế.
Phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp gối
Để chẩn đoán thoái hóa khớp gối, bác sĩ sẽ kết hợp giữa kiểm tra lâm sàng và các phương pháp hình ảnh.
- Chụp X-quang: Giúp phát hiện các dấu hiệu thoái hóa như hẹp khe khớp, gai xương.
- Chụp MRI: Cho phép đánh giá chi tiết về tình trạng của sụn khớp và các cấu trúc liên quan.
- Siêu âm khớp: Giúp phát hiện dịch khớp bất thường và sưng viêm trong khớp.
Cách điều trị thoái hóa khớp gối
Điều trị không phẫu thuật
Đa phần bệnh nhân thoái hóa khớp gối có thể được điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật, bao gồm:
- Dùng thuốc giảm đau, kháng viêm: Các loại thuốc như paracetamol, ibuprofen, hoặc thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) giúp giảm đau và viêm trong khớp.
- Tiêm corticosteroid hoặc chất nhờn: Các loại thuốc tiêm này giúp giảm đau và tăng cường sự linh hoạt cho khớp gối.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu giúp tăng cường cơ bắp xung quanh khớp gối và cải thiện khả năng vận động.
- Sử dụng nẹp hoặc gậy hỗ trợ: Giúp giảm áp lực lên khớp gối và giảm đau.
Điều trị phẫu thuật
Khi thoái hóa khớp gối tiến triển nặng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị không phẫu thuật, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm:
- Phẫu thuật nội soi khớp: Là phương pháp giúp loại bỏ các mảnh sụn hư hỏng hoặc làm sạch ổ khớp.
- Thay khớp gối: Khi sụn khớp bị tổn thương nghiêm trọng, phẫu thuật thay khớp gối nhân tạo là giải pháp tối ưu, giúp bệnh nhân hồi phục chức năng vận động.
Khám và điều trị thoái hoá khớp gối tại hệ thống phòng khám Vietlife Clinic
Phòng ngừa thoái hóa khớp gối
Để phòng ngừa thoái hóa khớp gối, bạn cần thực hiện các biện pháp sau:
- Duy trì cân nặng hợp lý: Giúp giảm áp lực lên khớp gối và ngăn ngừa tình trạng mòn sụn.
- Tập thể dục đều đặn: Các bài tập nhẹ nhàng như bơi lội, đi bộ, yoga giúp tăng cường cơ bắp xung quanh khớp gối và duy trì sự linh hoạt.
- Tránh chấn thương: Hãy cẩn trọng khi chơi thể thao hoặc lao động nặng để tránh chấn thương khớp gối.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho sụn khớp như canxi, collagen, và omega-3.
Kết luận
Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý thường gặp nhưng nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, bạn có thể hạn chế sự tiến triển của bệnh và duy trì khả năng vận động tốt hơn
