Đau lưng trên là tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Cơn đau có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm hoặc viêm cột sống. Để giảm thiểu và điều trị đau lưng trên, việc nắm rõ các triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp điều trị là rất quan trọng.
Đau lưng trên là gì?
Đau lưng trên là tình trạng đau hoặc khó chịu ở vùng từ cổ đến giữa lưng, bao gồm cả cột sống, cơ bắp và dây chằng. Đây là một dạng đau lưng ít phổ biến hơn so với đau lưng dưới, nhưng vẫn ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày của nhiều người.
Biểu hiện của đau lưng trên
Phần lưng trên nằm giữa cột sống cổ và cột sống thắt lưng, bao gồm 12 đốt sống từ T1 đến T12. Khu vực này có khả năng di chuyển hạn chế hơn so với cột sống thắt lưng và cổ, do đó ít chịu tác động và tổn thương hơn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đau lưng trên có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng về xương khớp, đòi hỏi thăm khám và chẩn đoán để xác định nguyên nhân chính xác.
Các đặc điểm thường gặp của đau lưng trên bao gồm:
- Đau nhói tại một vị trí cụ thể, cảm giác bó chặt ở vùng lưng trên.
- Cơn đau âm ỉ gây khó chịu, có thể lan xuống lưng dưới, cổ hoặc vai.
- Khi bệnh trở nặng, đau có thể lan tỏa ra các khu vực khác, mức độ khó chịu tăng dần theo thời gian.
- Cứng lưng, mệt mỏi kèm theo cảm giác tê, ngứa hoặc nóng ran, lan sang các vùng khác.
Đau lưng trên là biểu hiện của bệnh gì?
Đau lưng trên không chỉ đơn thuần là dấu hiệu mệt mỏi hay căng cơ, mà còn có thể là biểu hiện của các bệnh lý nguy hiểm liên quan đến cột sống và hệ cơ xương.
Thoái hóa cột sống lưng
Thoái hóa cột sống lưng là tình trạng suy giảm cấu trúc và chức năng của đốt sống và đĩa đệm theo thời gian, gây ra sự ma sát giữa các khớp xương. Điều này dẫn đến đau lưng trên kèm theo cứng cơ và hạn chế vận động.
Thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi một phần đĩa đệm bị đẩy ra ngoài và chèn ép lên các dây thần kinh xung quanh, gây đau lưng và thậm chí là tê hoặc yếu cơ. Thoát vị đĩa đệm ở cột sống lưng trên là hiếm, nhưng không phải không thể xảy ra.
Viêm cột sống
Viêm cột sống là tình trạng viêm nhiễm ở các khớp và đốt sống, gây ra đau lưng trên kéo dài. Bệnh có thể dẫn đến tổn thương và thoái hóa các khớp, khiến cột sống cứng và khó di chuyển.
Đau cơ xơ hóa
Đau cơ xơ hóa là bệnh lý mạn tính, gây đau lan tỏa khắp cơ thể, bao gồm cả vùng lưng trên. Người bệnh thường cảm thấy đau cơ, mệt mỏi và khó ngủ, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
Hẹp ống sống
Hẹp ống sống là tình trạng thu hẹp không gian trong ống sống, gây áp lực lên tủy sống và rễ thần kinh. Bệnh này thường xuất hiện ở cột sống thắt lưng hoặc cổ, còn ở cột sống lưng thì hiếm gặp hơn. Đây là một tình trạng phổ biến ở người trên 50 tuổi.
Người bệnh thường có biểu hiện đau ở vùng lưng trên, cơn đau trở nên nặng hơn khi vận động, nhất là khi xoay người, ngồi hoặc đứng trong thời gian dài. Ngoài ra, các triệu chứng chèn ép rễ thần kinh như tê, đau bỏng rát lan ra phía trước cũng thường gặp.
Đau lưng trên do ung thư
Ung thư di căn tới cột sống cũng có thể là nguyên nhân gây đau lưng trên, đặc biệt ở những người lớn tuổi, có tiền sử mắc ung thư hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.
Cơn đau thường âm ỉ, kéo dài, tăng khi nghỉ ngơi hoặc vào ban đêm. Một số bệnh nhân có thể gặp triệu chứng chèn ép rễ thần kinh như đau lan sang hai bên mạn sườn hoặc phía trước ngực. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể gây chèn ép tủy sống, dẫn đến yếu liệt, mất cảm giác ở chân tay, hoặc rối loạn tiểu tiện. Nếu nghi ngờ ung thư di căn gây đau lưng trên, bệnh nhân cần được chụp cộng hưởng từ để kiểm tra cột sống và tìm nguồn gốc khối u.
Phương pháp chẩn đoán
Để chẩn đoán đau lưng trên, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp như khám lâm sàng để đánh giá tình trạng cột sống và xác định nguyên nhân gây đau, từ đó tìm ra hướng điều trị phù hợp.
- Chụp X quang cột sống: Sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh của xương trong cột sống. Từ đó, bác sĩ có thể phát hiện những điểm bất thường của xương và tìm ra hướng điều trị phù hợp
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dụng từ trường và sóng radio để tạo ra hình ảnh của xương, cơ, gân và các mô mềm khác trong cột sống.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Sử dụng tia X và máy tính để tạo ra hình ảnh 3D của xương và mô mềm trong cột sống.
- Điện cơ đồ (EMG): Kiểm tra các dây thần kinh và cơ trong cột sống, đồng thời phát hiện tổn thương dây thần kinh (bệnh thần kinh), có thể gây cảm giác tê hoặc ngứa ran ở chân.
- Xét nghiệm máu: Có thể phát hiện các dấu hiệu di truyền cho một số tình trạng gây đau lưng.
Cách điều trị đau lưng trên
Sử dụng thuốc
Sử dụng thuốc là một trong những phương pháp điều trị phổ biến để kiểm soát cơn đau lưng trên. Tùy vào mức độ đau và tình trạng viêm, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc giảm đau không kê đơn hoặc kê đơn để giúp người bệnh cải thiện triệu chứng.
- Thuốc không kê đơn: Các loại thuốc giảm đau phổ biến như paracetamol, aspirin và thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như ketoprofen, ibuprofen, và naproxen thường được dùng để giảm đau và sưng viêm nhẹ. Những loại thuốc này có thể tự mua và sử dụng trong trường hợp đau lưng không nghiêm trọng, giúp kiểm soát tạm thời triệu chứng.
- Thuốc kê đơn: Với những cơn đau lưng trên nghiêm trọng hơn, bác sĩ sẽ kê thêm các loại thuốc giảm đau mạnh hơn như opioid, thuốc chống viêm, hoặc thuốc giãn cơ để giảm căng cơ và giảm đau hiệu quả. Tuy nhiên, các loại thuốc này cần được sử dụng theo chỉ định để tránh nguy cơ lạm dụng và tác dụng phụ không mong muốn.
Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu được xem là phương pháp điều trị hiệu quả cho đau lưng trên, đặc biệt khi nguyên nhân liên quan đến vấn đề cơ học như căng cơ hoặc sai tư thế. Các bài tập tăng cường sự dẻo dai của cơ lưng, cùng với các kỹ thuật kéo giãn, massage, sóng siêu âm hoặc điện trị liệu, sẽ giúp giảm đau, tăng cường tuần hoàn máu và phục hồi chức năng vận động. Điều trị này không chỉ giảm đau ngắn hạn mà còn giúp ngăn ngừa tình trạng tái phát.
Trị liệu thần kinh cột sống
Trị liệu thần kinh cột sống (chiropractic) là phương pháp không sử dụng thuốc, tập trung vào việc điều chỉnh các khớp cột sống bị lệch. Bằng cách nắn chỉnh nhẹ nhàng, các chuyên gia trị liệu giúp điều chỉnh cấu trúc của cột sống, từ đó giảm áp lực lên các dây thần kinh, tăng cường sự ổn định của cơ và khớp, cải thiện khả năng vận động. Đây là một phương pháp an toàn, thường được áp dụng cho những người bị đau lưng do sai tư thế hoặc căng cơ kéo dài.
Phẫu thuật
Phẫu thuật được xem là phương pháp cuối cùng khi tất cả các biện pháp bảo tồn như thuốc và vật lý trị liệu không mang lại kết quả. Phẫu thuật có thể bao gồm các phương pháp như cắt bỏ đĩa đệm bị thoát vị, thay thế đĩa đệm nhân tạo hoặc hợp nhất các đốt sống để giảm đau và phục hồi chức năng.
Phương pháp này tuy có thể mang lại hiệu quả tốt trong việc giảm đau lâu dài, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và cần thời gian hồi phục dài. Quyết định phẫu thuật thường chỉ được đưa ra khi tình trạng bệnh nặng hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Cách phòng ngừa đau lưng trên
Phòng ngừa đau lưng trên đòi hỏi sự duy trì lối sống lành mạnh và những thói quen tốt trong sinh hoạt hàng ngày. Đầu tiên, cần chú ý đến tư thế ngồi, đứng và nằm sao cho cột sống được duy trì ở vị trí tự nhiên. Tránh việc mang vác vật nặng không đúng cách hoặc ngồi quá lâu một chỗ. Tập thể dục đều đặn, đặc biệt là các bài tập tăng cường sức mạnh cơ lưng và vùng cơ bụng sẽ giúp hỗ trợ và bảo vệ cột sống.
Việc bổ sung dinh dưỡng hợp lý, bao gồm canxi, vitamin D và các dưỡng chất cần thiết khác giúp duy trì sức khỏe xương khớp. Khám sức khỏe định kỳ là biện pháp quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến cột sống và điều trị kịp thời.
Phòng khám Vietlife là một trong những địa chỉ uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Với đội ngũ PGS, TS, BS đầu ngành trong lĩnh vực thần kinh đã điều trị thành công cho hàng nghìn bệnh nhân gặp phải các vấn đề về cột sống như thần kinh, cột sống, cơ xương khớp, ung thư,…giúp người bệnh duy trì sức khoẻ và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Đặt lịch khám ngay để được thăm khám trực tiếp bởi các bác sĩ chuyên khoa hàng đầu tại Phòng khám Vietlife. Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tư vấn chuyên môn bài viết
PGS. TS. BS KIỀU ĐÌNH HÙNG