U não là một trong những bệnh lý nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương và sức khỏe toàn thân. Hiểu rõ u não là gì, nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc phát hiện và bảo vệ sức khỏe bản thân.
U não là gì?
U não là tình trạng xuất hiện khối u bất thường trong mô não, có thể là lành tính hoặc ác tính. Những khối u này hình thành do sự phát triển không kiểm soát của các tế bào trong não hoặc tủy sống, từ đó gây ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Tùy vào vị trí và kích thước, u não có thể gây ra các rối loạn thần kinh, đau đầu kéo dài, thay đổi hành vi và nhiều biến chứng nghiêm trọng khác.
Phân loại u não phổ biến
U não được phân loại dựa trên tính chất và nguồn gốc hình thành. Có hai nhóm chính:
- U lành tính: thường phát triển chậm, ít xâm lấn và có thể điều trị bằng phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu u nằm ở vị trí nguy hiểm, nó vẫn có thể gây chèn ép lên các vùng não quan trọng.
- U ác tính (ung thư não): có xu hướng phát triển nhanh, xâm lấn mô lân cận và dễ tái phát sau điều trị. U ác tính nguyên phát ở não là trường hợp hiếm gặp, còn đa số là do di căn từ các cơ quan khác.
Ngoài ra, u não còn được chia thành u nguyên phát và u thứ phát, tùy theo nơi khởi phát khối u.
Nguyên nhân gây u não
Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây u não vẫn chưa được xác định hoàn toàn. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã ghi nhận một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ hình thành khối u não như:
- Yếu tố di truyền hoặc tiền sử gia đình có người mắc bệnh.
Tiếp xúc với bức xạ ion hóa liều cao. - Phơi nhiễm hóa chất độc hại, thuốc trừ sâu, dung môi công nghiệp.
- Hệ miễn dịch suy yếu hoặc có bệnh lý nền mãn tính.
U não nguyên phát
Là các khối u xuất phát từ chính các tế bào trong não hoặc tủy sống. Một số loại phổ biến bao gồm u màng não, u tế bào thần kinh đệm, u tuyến yên,… Nguyên nhân của nhóm này thường liên quan đến bất thường di truyền trong gen điều khiển sự phát triển tế bào.
U não thứ phát
Là khối u di căn từ các cơ quan khác trong cơ thể như phổi, vú, gan, thận… vào não. Đây là dạng u não phổ biến hơn so với u nguyên phát và thường liên quan đến ung thư giai đoạn cuối.
Dấu hiệu nhận biết u não
Triệu chứng của u não rất đa dạng, tùy thuộc vào vị trí và kích thước của khối u. Một số dấu hiệu thường gặp bao gồm:
- Nhức đầu dai dẳng, nhất là vào buổi sáng hoặc khi thay đổi tư thế.
- Buồn nôn, nôn mà không rõ nguyên nhân.
- Rối loạn thị giác như nhìn mờ, nhìn đôi.
- Suy giảm trí nhớ, khó tập trung, thay đổi cảm xúc hoặc hành vi.
- Mất thăng bằng, yếu liệt tay chân, co giật hoặc động kinh.
Nếu các triệu chứng này kéo dài hoặc ngày càng nặng hơn, người bệnh cần đi khám chuyên khoa thần kinh để được chẩn đoán kịp thời.
U não có nguy hiểm không?
U não là bệnh lý nguy hiểm bởi khối u có thể chèn ép các vùng chức năng quan trọng trong não, ảnh hưởng đến hoạt động sống và thần kinh. Tùy theo bản chất (lành tính hoặc ác tính), vị trí và kích thước u mà mức độ nguy hiểm khác nhau. Với u lành tính, nếu phát hiện sớm và xử lý đúng cách, khả năng hồi phục rất cao. Ngược lại, u ác tính có thể xâm lấn nhanh, gây tử vong nếu không điều trị kịp thời.
Chẩn đoán và điều trị u não
Chẩn đoán
Việc chẩn đoán u não cần kết hợp nhiều phương pháp hiện đại như:
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): cung cấp hình ảnh chi tiết cấu trúc não.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan): giúp phát hiện tổn thương và xác định vị trí u.
- Xét nghiệm dịch não tủy hoặc sinh thiết mô não: để xác định bản chất khối u.
- Xét nghiệm máu: hỗ trợ đánh giá sức khỏe tổng quát và loại trừ các bệnh khác.
Điều trị
Tùy theo loại u, vị trí và thể trạng bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp:
- Phẫu thuật: loại bỏ khối u là lựa chọn chính với các u dễ tiếp cận.
- Xạ trị: tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại sau mổ hoặc giảm kích thước khối u.
- Hóa trị: sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư, thường kết hợp với xạ trị.
- Điều trị hỗ trợ: dùng thuốc giảm đau, chống co giật, nâng cao chất lượng sống.
Cách phòng ngừa u não
Mặc dù không thể phòng ngừa hoàn toàn u não, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh thông qua:
- Hạn chế tiếp xúc với bức xạ hoặc hóa chất độc hại.
- Tăng cường miễn dịch bằng chế độ ăn uống lành mạnh, luyện tập thể dục đều đặn.
- Tránh sử dụng các thiết bị điện tử quá lâu gần vùng đầu.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bất thường trong cơ thể.
Lời kết
U não là một bệnh lý nguy hiểm. Tuy nhiên nếu được phát hiện và điều trị đúng cách vẫn có thể kiểm soát và cải thiện bệnh. Hiểu rõ u não là gì, lắng nghe cơ thể, nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và chủ động thăm khám là yếu tố quan trọng trong phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe não bộ.
Phòng khám Đa khoa Vietlife là địa chỉ uy tín trong điều trị đau đầu với đội ngũ PGS, TS, BS đầu ngành trong lĩnh vực thần kinh. Tại đây, bệnh nhân được thăm khám kỹ lưỡng và xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa, bao gồm điều chỉnh lối sống, sử dụng thuốc phù hợp và các phương pháp hỗ trợ. Với kinh nghiệm điều trị thành công cho hàng nghìn bệnh nhân, Vietlife cam kết giúp bạn cải thiện sức khỏe não bộ và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Đặt lịch khám ngay để được thăm khám trực tiếp bởi các bác sĩ, chuyên gia hàng đầu tại Phòng khám Vietlife. Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tư vấn chuyên môn bài viết
PGS. TS. BS KIỀU ĐÌNH HÙNG