Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ 2 trên thế giới. Nhưng là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tàn tật vĩnh viễn. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý khi phát hiện người bị đột quỵ sẽ giúp giảm thiểu những thương tật vĩnh viễn có thể xảy ra…
Đột quỵ là gì?
Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng y tế cấp cứu xảy ra khi nguồn máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn hoặc gián đoạn. Khi não không nhận đủ oxy và dưỡng chất, các tế bào não bắt đầu chết trong vòng vài phút. Đột quỵ có thể dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng, thậm chí tử vong, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây đột quỵ
Đột quỵ thiếu máu não
Đột quỵ thiếu máu não xảy ra khi mạch máu trong não bị tắc nghẽn. Đây là dạng đột quỵ phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% tổng số ca mắc. Nguyên nhân thường gặp bao gồm:
- Huyết khối: Hình thành cục máu đông trong mạch máu não.
- Thuyên tắc: Cục máu từ nơi khác di chuyển đến gây tắc mạch.
Đột quỵ xuất huyết
Đột quỵ xuất huyết xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào nhu mô não hoặc các khoang khác. Đây là dạng đột quỵ ít phổ biến hơn, nhưng thường nghiêm trọng hơn và chiếm khoảng 15% tổng số ca.
Triệu chứng
Khuôn mặt
Một trong những dấu hiệu dễ nhận thấy là khuôn mặt bị méo, đặc biệt là khi cười
Tay chân
Thường gặp khó khăn trong việc cử động tay chân, thường là một bên cơ thể. Một tay hoặc chân có thể bị yếu hoặc không thể nâng lên.
Lời nói
Có thể gặp khó khăn trong việc nói hoặc nói ngọng. Một số người có thể không thể nói được.
Thời gian
Đột quỵ có thể đột ngột xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Một số nghiên cứu cho thấy nguy cơ có thể cao hơn vào buổi sáng, khi huyết áp thường cao hơn.
Nếu thấy bất kỳ triệu chứng nào, hãy đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay lập tức. Tốt nhất trong vòng 3-4,5 giờ sau khi triệu chứng xuất hiện để giảm thiểu tổn thương não.
Khác
Ngoài ra, còn có thể gặp các triệu chứng như:
- Chóng mặt
- Đau đầu dữ dội
- Buồn nôn
- Mất thăng bằng.
Đối tượng dễ bị đột quỵ
Người cao tuổi
Nguy cơ đột quỵ tăng theo độ tuổi, đặc biệt là ở những người trên 55 tuổi.
Người có tiền sử gia đình
Nếu trong gia đình có người bị đột quỵ, nguy cơ của bạn cũng sẽ cao hơn.
Người mắc các bệnh lý mãn tính
Các bệnh như tăng huyết áp, tiểu đường và bệnh tim mạch làm gia tăng nguy cơ mắc đột quỵ.
Người có lối sống không lành mạnh
Hút thuốc, uống rượu, chế độ ăn uống không lành mạnh và thiếu vận động là những yếu tố nguy cơ lớn.
Người bị thừa cân hoặc béo phì
Thừa cân có thể dẫn đến tăng huyết áp và các vấn đề sức khỏe khác, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Người bị mất ngủ hoặc stress kéo dài
Thiếu ngủ và căng thẳng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ.
Phương pháp chẩn đoán
Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng để đánh giá các triệu chứng và lịch sử bệnh lý của bệnh nhân.
Khám cận lâm sàng
Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm cận lâm sàng sau để xác định tình trạng sức khỏe của não và mạch máu:
- Xét nghiệm máu
- Xét nghiệm nước tiểu
- Siêu âm động mạch cảnh
- Siêu âm tim
- Điện tim
- Điện não đồ
- Chọc dò tuỷ sống
- Chụp CT.scanner hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não và mạch não
Cách xử trí khi bị đột quỵ
Khi phát hiện người bị đột quỵ, cần thực hiện các bước sơ cứu ngay lập tức:
- Gọi xe cấp cứu ngay lập tức.
- Giữ cho bệnh nhân không bị té ngã.
- Không tự ý điều trị, như cho bệnh nhân uống thuốc.
- Theo dõi các biểu hiện của bệnh nhân.
Biện pháp phòng ngừa
Để ngăn ngừa đột quỵ, bạn nên duy trì một lối sống lành mạnh:
- Tập thể dục thường xuyên
Nên thực hiện ít nhất 150 phút hoạt động thể lực vừa phải mỗi tuần, như đi bộ nhanh, bơi lội hoặc đạp xe
- Ăn uống hợp lý:
Hạn chế các loại thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Đặc biệt là huyết áp và cholesterol.
- Tránh thuốc lá và các chất kích thích
Rượu, bia, thuốc lá tăng nguy cơ đột quỵ
Kết luận
Đột quỵ không còn là bệnh lý chỉ gặp ở người cao tuổi, mà ngày càng nhiều trường hợp trẻ hóa, đặc biệt ở những người trong độ tuổi 20, 30. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng của đột quỵ là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa hiệu quả.
Phòng khám Vietlife là một trong những địa chỉ uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Với đội ngũ PGS, TS, BS đầu ngành trong lĩnh vực thần kinh đã điều trị thành công cho hàng nghìn bệnh nhân gặp phải các tình trạng đau đầu do các bệnh lý thần kinh, đau nửa đầu, đau đầu mãn tính,…giúp người bệnh duy trì sức khoẻ và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Bên cạnh đó, Phòng khám Vietlife tự hào là đơn vị tiên phong sở hữu 7 máy chụp cộng hưởng từ MRI 1.5 Tesla hiện đại từ Siemens, thương hiệu uy tín đến từ Đức cùng các trang thiết bị xét nghiệm, siêu âm tiên tiến giúp thăm khám và chẩn đoán chính xác. Với phong cách làm việc tận tâm, chuyên nghiệp cùng các giải pháp đồng bộ, Vietlife cam kết mang đến trải nghiệm an tâm cho quý khách hàng.
Máy chụp cộng hưởng từ MRI 1.5 Tesla hiện đại (Siemens – Đức)
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, hãy áp dụng những thói quen lành mạnh vào cuộc sống hàng ngày để duy trì sức khỏe tốt và chất lượng cuộc sống cao. Nếu có nguy cơ cao hoặc có các dấu hiệu của đột quỵ, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Đặt lịch khám ngay để được thăm khám trực tiếp bởi các bác sĩ chuyên khoa hàng đầu về thần kinh tại Phòng khám Vietlife. Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tư vấn chuyên môn bài viết
PGS. TS. NGUYỄN THI HÙNG