Theo TTƯT.PGS.TS.BS Kiều Đình Hùng – Nguyên trưởng khoa Ngoại thần kinh sọ não và cột sống – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng chuyên môn Vietlife Group, ngay cả những cơn đau đầu thông thường cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng như đột quỵ, xuất huyết não, viêm màng não…..

Đau đầu là gì?

Đau đầu là một triệu chứng phổ biến, có thể gặp ở bất cứ độ tuổi nào, được thể hiện bằng cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng đầu, mặt, hoặc cổ. Có nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những cơn đau nhẹ đến những cơn đau nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, công việc và sinh hoạt hàng ngày.

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng này, thường được chia thành 2 nhóm: đau đầu nguyên phát và đau đầu thứ phát. Hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn có biện pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả hơn.

Đau đầu nguyên phát

Đau đầu nguyên phát không do nguyên nhân thực thể, không liên quan tới một bệnh lý hay tổn thương cấu trúc não bộ. Một số dạng phổ biến bao gồm:

• Đau đầu căng cơ
• Đau nửa đầu Migraine
• Đau đầu từng cụm
• Đau khi gắng sức, khi ngủ,….

Đau đầu thứ phát

Đau đầu thứ phát do một bệnh lý cụ thể làm tổn thương cấu trúc não bộ hoặc gây nhiễm trùng ở vùng đầu, cổ,… Nguyên nhân từ các bệnh lý như viêm xoang, viêm răng, bệnh lý về mặt,… gây ảnh hưởng không tốt đến sinh hoạt và cuộc sống cho đến các bệnh lý có thể nguy hiểm đến tính mạng như: chấn thương sọ não, u não, viêm màng não,….

Triệu chứng

Đau đầu có thể có biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào loại đau mà người bệnh gặp phải. Dưới đây là triệu chứng của một số loại thường gặp:

Đau đầu căng cơ

• Mức độ đau từ nhẹ đến nặng, cảm giác áp lực hoặc căng thẳng quanh đầu, giống như có một vòng đai siết chặt.
• Đau có thể xảy ra ở trán, hai bên đầu hoặc phía sau đầu, thường xuất hiện trong thời gian ngắn. 

Đau nửa đầu Migraine

• Mức độ đau có thể từ nhẹ đến rất nặng, thường cảm thấy như đau nhói dữ dội, đau dồn dập.
• Đau chỉ xuất hiện ở một bên đầu, có thể diễn ra từ vài giờ đến vài ngày và có thể lặp lại thường xuyên.
• Có thể kèm theo các triệu chứng khác như: nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh, buồn nôn hoặc nôn, mờ mắt hoặc cảm giác tê ở tay.

Đau đầu từng cụm

• Mức độ đau rất dữ dội, có thể được mô tả như một cơn nhói hoặc cảm giác như bị đâm vào.
• Đau thường chỉ xảy ra ở một bên đầu, thường khu trú quanh mắt, có thể kéo dài từ 15 phút đến 3 giờ, và có thể xảy ra nhiều lần trong ngày.
• Có thể kèm theo các triệu chứng khác như: Sưng mắt, đỏ mắt và chảy nước mắt ở bên đau, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, đổ mồ hôi ở trán hoặc mặt ở bên phần đầu bị ảnh hưởng.

Hiểu rõ các triệu chứng này giúp phát hiện và điều trị hiệu quả hơn.

Các dấu hiệu nguy hiểm

Phần lớn các cơn đau đầu không đe dọa đến tính mạng, có thể biến mất khi người bệnh được nghỉ ngơi, thư giãn. Tuy nhiên người bệnh cần đến các cơ sở y tế thăm khám ngay lập tức khi gặp phải các dấu hiệu kèm theo đau đầu sau đây:

Đau đầu dữ dội và đột ngột

Cơn đau cực kỳ mạnh mẽ và xuất hiện đột ngột, trở nặng trong vòng vài giây hoặc vài phút, đến mức không thể chịu được. Đây có thể là dấu hiệu của một cơn đột quỵ hoặc xuất huyết não.

Đau đầu kèm theo triệu chứng khác

Đau đi kèm với các triệu chứng như nôn mửa, chóng mặt, giảm thị lực, sốt, cứng gáy, lẫn lộn, giảm trí nhớ, hoặc có triệu chứng thần kinh như nói khó, yếu tay chân, cơn co giật, rối loạn thị lực…

Thay đổi kiểu đau đầu

Cơn đau thay đổi về cường độ hoặc tần suất, tăng nhạy cảm đau vùng thái dương.

Đau đầu kéo dài

Cơn đau kéo dài nhiều ngày hoặc không đáp ứng với thuốc giảm đau.

Đau đầu sau chấn thương

Cơn đau đầu xuất hiện nhanh chóng sau khi tập thể dục gắng sức hoặc chấn thương nhẹ.

Phương pháp chẩn đoán

Khám lâm sàng

Bác sĩ thăm khám trực tiếp để khai thác:

• Các đặc điểm của cơn đau, bao gồm cường độ đau, mức độ thường xuyên, thời gian mỗi lần đau là bao lâu… 
• Tiền sử gia đình
• Tiền sử bệnh
• Các yếu tố có thể gây kích hoạt cơn đau như lượng rượu bia, caffein tiêu thụ, tính chất công việc, sự kiện gây căng thẳng, đau buồn, thói quen ngủ… 

Ngoài ra nội dung thăm khám của bác sĩ có thể bao gồm:

• Khám toàn thân:

Toàn bộ các cơ quan nội tạng. Đặc biệt là tim mạch, đo huyết áp. (kể cả bệnh nhân trẻ nhằm đề phòng cơn tăng huyết áp ác tính)

• Khám thần kinh – tâm thần:

Nhằm loại trừ các bệnh lý thần kinh có thể gây đau như u não, xuất huyết não, động kinh, đa xơ cứng và các bệnh mạch máu não khác…

• Khám chuyên khoa:

Mắt, tai – mũi – họng, nha khoa,…

Khám cận lâm sàng

Bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số xét nghiệm để có chẩn đoán chính xác nhất:

• Xét nghiệm máu
• Xét nghiệm nước tiểu
• Siêu âm động mạch cảnh
• Siêu âm tim
• Điện tim
• Điện não đồ
• Chọc dò tuỷ sống 
• Chụp CT.scanner hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não và mạch não

Phương pháp điều trị

 Điều trị không dùng thuốc

Các phương pháp không dùng thuốc thường là lựa chọn đầu tiên. Đặc biệt là khi cơn đau không quá nghiêm trọng hoặc không có nguyên nhân bệnh lý cần can thiệp y tế.

Thiền định giúp giảm đau đầu, căng thẳng và cải thiện giấc ngủ

• Liệu pháp nhiệt/liệu pháp lạnh:

Chườm lên đầu và cổ trong 5 – 10 phút/ lần. Lặp lại nhiều lần mỗi ngày có thể giúp giảm đau hiệu quả. Tuy nhiên cần lưu ý kiểm tra nhiệt độ trước khi chườm nóng để tránh bị bỏng. Không chườm đá lạnh trực tiếp lên da mà cần bọc lại trong khăn sạch khi chườm lạnh.

• Liệu pháp châm cứu:

Châm cứu vào các huyệt thái dương, ấn đường, bách hội, đầu duy,.. có thể giúp giảm đau và giải tỏa căng thẳng.

• Thiền định:

Dành thời gian cho thiền hoặc tập trung vào hơi thở để giảm căng thẳng và kiểm soát cơn đau.

• Massage:

Massage vùng cổ, vai và đầu có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện lưu thông máu.

• Thay đổi lối sống:

Ăn nhiều trái cây, rau củ và thực phẩm chứa omega-3, uống đủ nước, đảm bảo có giấc ngủ chất lượng,… 

Điều trị dùng thuốc

Trong trường hợp nghiêm trọng, việc sử dụng thuốc có thể cần thiết để kiểm soát triệu chứng. Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể và mức độ cơn đau, bác sĩ có thể khuyến nghị bệnh nhân sử dụng một số loại thuốc phù hợp như:

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Paracetamol (Acetaminophen), Ibuprofen, Aspirin,…
• Thuốc đặc trị cho đau nửa đầu Migraine: Thuốc chẹn beta (propranolol, atenolol), Thuốc chẹn kênh canxi (Verapamil), Thuốc giảm co thắt mạch (Methysergide maleate), Thuốc chống trầm cảm (Amitriptyline),….
• Thuốc giảm đau kê đơn: Opioids,…

Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý rằng việc sử dụng mà không có chỉ định của bác sĩ hoặc lạm dụng các loại thuốc này có thể dẫn đến tình trạng đau mãn tính.

Biện pháp phòng ngừa

Để phòng tránh cũng như giảm thiểu tần suất, mức độ của cơn đau, chúng ta cần duy trì sức khỏe thể chất và lối sống lành mạnh: 

• Quản Lý Căng Thẳng:

Thực hành thiền định hay tập yoga giúp tâm trí thư giãn, giảm bớt căng thẳng, lo âu.

• Chế độ ăn uống:

Chế độ ăn uống lành mạnh, thường xuyên bổ sung vitamin và khoáng chất từ trái cây và rau củ. Hạn chế các chất gây kích thích cơn đau như rượu, bia, caffeine và các thực phẩm chế biến sẵn.

• Ngủ đủ giấc:

Nên duy trì thói quen ngủ từ 7-8 giờ mỗi đêm để cơ thể hồi phục sức khỏe, giảm căng thẳng, mệt mỏi.

• Uống đủ nước:

Khi cơ thể không được cung cấp đủ nước, các mạch máu trong não có thể co lại, dẫn đến cảm giác đau đầu. Vì vậy cần đảm bảo uống đủ nước để duy trì sức khỏe tốt.

• Chế độ tập luyện:

Lựa chọn bộ môn thể dục phù hợp với thể trạng. Nên duy trì thói quen tập luyện ít nhất ba lần một tuần trong 30 phút để tăng cường sức đề kháng, giảm thiểu căng thẳng.

• Chế độ sinh hoạt:

Nên sắp xếp xen kẽ thời gian nghỉ ngơi khi làm việc để mắt và cơ thể được thư giãn. Điều này giúp giảm áp lực lên não và mỏi mắt.

Kết luận

Đau đầu là một vấn đề phổ biến với nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc hiểu rõ các nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị sẽ giúp bạn kiểm soát cơn đau hiệu quả hơn.

Phòng khám Vietlife là một trong những địa chỉ uy tín trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Với đội ngũ PGS, TS, BS đầu ngành trong lĩnh vực thần kinh đã điều trị thành công cho hàng nghìn bệnh nhân gặp phải các tình trạng đau đầu do các bệnh lý thần kinh, đau nửa đầu, đau đầu mãn tính,…giúp người bệnh duy trì sức khoẻ và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bên cạnh đó, Phòng khám Vietlife tự hào là đơn vị tiên phong sở hữu 7 máy chụp cộng hưởng từ MRI 1.5 Tesla hiện đại từ Siemens, thương hiệu uy tín đến từ Đức cùng các trang thiết bị xét nghiệm, siêu âm tiên tiến giúp thăm khám và chẩn đoán chính xác. Với phong cách làm việc tận tâm, chuyên nghiệp cùng các giải pháp đồng bộ, Vietlife cam kết mang đến trải nghiệm an tâm cho quý khách hàng.

Máy chụp cộng hưởng từ MRI 1.5 Tesla hiện đại (Siemens – Đức)

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Hãy áp dụng những thói quen lành mạnh vào cuộc sống hàng ngày để duy trì sức khỏe tốt. Nếu cơn đau đầu kéo dài hoặc nghiêm trọng, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ.

Đặt lịch khám ngay để được thăm khám trực tiếp bởi các bác sĩ chuyên khoa hàng đầu về thần kinh tại Phòng khám Vietlife. Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.